Abaı oblysy
Abai oblysynyñ äleumettık-ekonomikalyq damuy
Abaı oblysy Qazaqstannyń shyǵys bóliginde ornalasqan, shekaralas aımaq bolyp tabylady.
Oblystyń aýmaǵy 185,5 myń sharshy km quraıdy, 1 sharshy kılometrge halyqtyń tyǵyzdyǵy - 3,3 adam.Oblys, shyǵysynda Shyǵys Qazaqstan oblysymen, ońtústiginde Jetisý oblysymen, batysynda Qaraǵandy oblysymen, soltústik-batysynda Pavlodar oblysymen, soltústiginde Reseımen (Altaı ólkesi), ońtústik - shyǵysynda Qytaımen (Shyńjań - Uıǵyr avtonomıalyq aýdany) shektesedi.
Halyq sany: 2024 jylǵy 1 sáýirge oblys halqynyń sany 606,5 myń adamdy qurady, sonyń ishinde qala turǵyndary – 372,6 myń adam (61,4%), aýyl turǵyndary – 233,9 myń adam (38,6%). Halyqtyń tabıǵı ósimi 2024 jylǵy qańtar-naýryzda 972 adamdy qurady (ótken jyldyń sáıkes kezeńinde 1014 adam).
Ákimshilik bólinis: Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.Toqaevtyń «Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik-aýmaqtyq qurylysynyń keıbir máseleleri týraly» 2022 jylǵy 3 mamyrdaǵy № 887 Jarlyǵyna sáıkes Shyǵys Qazaqstan oblysynyń quramynan Aqsýat, Abaı, Aıagóz, Besqaraǵaı, Borodýlıha, Jarma, Úrjar, Kókpekti aýdandaryn jáne Semeı, Kýrchatov qalalaryn bólý jolymen Abaı oblysy quryldy. Oblys ortalyǵy Semeı qalasy.
Jańa shekarada oblys 2 oblystyq mańyzy bar qalalardan (Semeı, Kýrchatov), 8 aýdannan (Abaı, Aqsýat, Aıagóz, Úrjar, Kókpekti, Jarma, Besqaraǵaı, Borodýlıha) quralady. Onyń ishinde 2 aýdandyq mańyzy bar qalalardan (Aıagóz, Shar) 134 aýyldyq okrýgterden, 2 kentten, 325 aýyldyq eldi mekenderden turady.
Ónerkásip: Ekonomıkanyń negizgi salasy - tústi metalýrgıa, mashına jasaý jáne metal óńdeý, aýyl sharýashylyǵy, aǵash jáne aǵash óńdeý, jeńil jáne tamaq ónerkásibi.
Oblysta mashına jasaý kásiporyndarynyń belgili bir shoǵyrlanýy bar, olardyń ishindegi eń irileri «Semeı mashına jasaý zaýyty» AQ, «DAEWOO Bus Kazakhstan» Jaýapkershiligi shekteýli seriktestik (budan keıin - JShS), «SemAZ» JShS, «Semeı mehanıkalyq zaýyty» JShS jáne «Semeı Injınırıń» AQ bolyp tabylady.
Taý - ken metalýrgıa kesheninde 15 jýyq kásiporyn óz qyzmetin júzege asyrady, olardyń ishindegi eń irileri – «FIK» Alel» AQ, «Qarajyra» AQ, «BAST» AQ jáne «KazMinerals Aktogay» JShS. Qurylys ındýstrıasynda – «Sement zaýyty» JShS jáne «Sılıkat» JShS.
Abaı oblysynyń ónerkásip óndirisiniń kólemi 2023 jyldyń 8 aıynda 946,4 mlrd. teńgeni qurady.
Taý-ken ónerkásibinde ósý qarqyny 127% qurady. 2023 jyldyń 8 aıynda óndirý 566,9 mlrd teńgeni qurady.
Óńirde ónerkásiptiń negizgi úlesin metal kenderin óndirý alady-55,6%.
Metalýrgıa salasynyń negizgi kásiporyndary «KAZ Minerals Aktogay» JShS, «Shyǵystústimet» JShS, «Bast» AQ, «Baqyrshyq taý-ken óndirý kásiporny» JShS bolyp tabylady.
Óńir ekonomıkasynyń sektorlarynyń biri oblystyń mashına jasaý kesheni bolyp tabylady, onyń ónerkásip kólemindegi úlesi 6,4% quraıdy. Negizgi kásiporyndar «SemAz» JShS, «Daewoo Bus Kazakhstan» JShS.
Ónerkásiptiń jalpy kólemindegi úlesi bar metalýrgıalyq óndiris -10,6% % quraıdy, 2023 jyldyń 8 aıynda 100,7 mlrd teńge somasyna ónim óndirildi.
Aǵash óńdeý ónerkásibinde 2023 jyldyń qańtar-naýryz aılarynda sala kásiporyndary 12 mlrd teńgege ónim, jeńil ónerkásip óndirisiniń kólemi 2023 jyldyń 8 aıynda 2,8 mlrd. teńge somasyna ónim óndirildi.
Sport: Abaı oblysynyń dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasy halyqtyń barlyq sanattary arasynda dene shynyqtyrý men sportty damytý ústinde, sport rezervin daıyndaýǵa járdemdesip, joǵary sanatty sportshylardyń sporttyq sheberligin arttyrý boıynsha jumys isteýde jáne sporttyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtýda.
Oblys boıynsha sport salasynda barlyǵy 14000 asa adamdy qamtıtyn 23 uıym jumys isteıdi:
- 14 balalar men jasóspirimder sport mektebi;
- Olımpıadalyq rezervti daıyndaý ortalyǵy;
- Olımpıadalyq sport túrleri boıynsha joǵary sport sheberligi mektebi;
- Buqaralyq sport túrleri boıynsha joǵary sport sheberligi mektebi;
- Dárigerlik-dene shynyqtyrý dıspanseri;
- Múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan Klýb;
- Sporttyq-buqaralyq is-sharalardy ótkizý ortalyǵy;
- Olımpıadalyq sport túrleri boıynsha sportty damytý dıreksıasy;
- Olımpıadalyq emes sport túrleri boıynsha sportty damytý dıreksıasy;
- Ulttyq sport túrleri ortalyǵy.
Dene shynyqtyrý men buqaralyq sportty damytýdyń mańyzdy máseleleri ınfraqurylymdy damytý bolyp tabylady. Óńirde 948 sport ǵımaraty jumys isteıdi. Onyń ishinde: 1 stadıon, 20 sport kesheni, 11 júzý baseıni, 385 sport zaly, 1 atý tıri, 1 tenıs korty, 435 jazyqtyq qurylym, 75 hokeı korty, 7 ıpodrom, 12 kiriktirilgen sport zaly.